اصول برنامه ریزی درسی
انجام دادن هر کاری نیازمند داشتن تخصص و اطلاعات جامع در آن زمینه است. همین موضوع در مورد برنامه ریزی درسی هم صدق می کند و شما باید قواعد و قوانین آن را به خوبی یاد بگیرید. با رعایت اصول برنامه ریزی درسی شما می توانید به بهترین شکل ممکن درس بخوانید.
رعایت این قواعد و اصول در موفقیت شما اهمیت بسیار بالایی دارد.
برای همین حتما تمامی مواردی که در ادامه به شما خواهیم گفت را در ذهن خود بسپارید. زیرا بدون نظم و ترتیب نمی توانید آن گونه که می خواهید برای تحصیل خود برنامه ریزی دقیقی کنید.
برای برنامه ریزی چه نکاتی را رعایت کنیم؟
مشخص کردن یک چارچوب و نظم برای یک هدف خاص، بهترین کاری است که می توانید انجام دهید. در صورت داشتن مطالعه پراکنده و نامنظم احتمال موفقیت خود را به شدت کاهش می دهید. بنابراین برای یادگیری اصول برنامه ریزی درسی امتحانات، کنکور و یا هر حالت دیگر، باید نکات مهمی را رعایت کنید.
هدف از این کار این است که بیشترین بازدهی ممکن از مطالعه و استراحت خود داشته باشید. یعنی با فرض اینکه بعد از برگشتن از مدرسه شما 8 ساعت زمان داشته باشید، از این 8 ساعت بیشترین استفاده ممکن را ببرید. پس اگر تصمیم دارید که به صورت هدفمند درس بخوانید، حتما به نکاتی که خواهیم گفت دقت کنید.
۱- هدف خود را تعیین کنید
اولین اصلی که هر شخصی باید با آن آشنا شود، این است که هدف خود را از شرکت در آزمون سراسری مشخص کند. میزان مطالعه، نحوه درس خواندن و یا هر چیز دیگری که خواهید داشت به همین مورد بستگی دارد. در واقع برنامه درسی و مطالعاتی که خواهید داشت همگی به این مورد بستگی دارد. بنابراین قبل از هر چیز دیگری باید هدف خود را از حضور در جلسه آزمون تعیین کنید.
برای شخصی که هدف خود را قبولی در رشته حقوق تعیین کرده، طبیعتا میزان مطالعه بالایی نیاز خواهد بود. از طرفی دیگر، اگر شما قصد قبولی در یک رشته کم طرفدار را دارید، با یک میزان مطالعه کمتر نیز موفق خواهید شد. همچنین برای اینکه به هدف خود برسید، باید یک بخش یا حتی تمام تفریحات خود را لغو کنید. پس ابتدا اهداف خود را مشخص کنید تا بتوانید متناسب با نیازی که دارید، برنامه ریزی کنید.
۲- توان خود را بسنجید
بعد از اینکه هدف خود را مشخص کردید، نوبت به این می رسد که توانایی های خود را بسنجید. یعنی برای هدفی که دارید، دو دوتا چهارتا کنید که آیا این هدف قابل دستیابی است یا خیر. برای اینکه به یک جواب قطعی بله یا خیر برسید نیاز به سنجش چند عامل مختلف دارید. عوامل تعیین کننده در توان اجرای برنامه ریزی شامل موارد زیر است:
- میزان مطالعه در پایه های قبلی
- توان فداکاری برای اجرای برنامه های درسی
- میزان صبر و حوصله
- شدت علاقه مندی به اهداف
هر کدام از این عوامل، به همراه تعدادی دیگر از موارد، تعیین کننده توان درسی شما هستند. برخی از آنها قابلیت تغییر دارند و برخی دیگر نیز قابل تغییر نیستند. در واقع برخی به صورت اکتسابی و برخی دیگر نیز به طور ذاتی در وجود فرد هستند. اما در مجموع شما برای اینکه تمام توان خود را در راه موفقیت در درس بگذارید، نیاز به این ۴ مورد خواهید داشت.
۳- انتظار اجرای دقیق نداشته باشید
بر خلاف تصوری که اغلب دانش آموزان دارند، اجرای دقیق یک برنامه ریزی بسیار مشکل است. فرض کنسد که شما قرار است روزانه ۸ ساعت مطالعه داشته باشید. اجرای این طرح در مقیاس یک یا چند روز کاملا شدنی است. اما اینکه بخواهید در طول تمام سال تحصیلی، پا به پای زمانبندی درس ها پیش بروید، کاملا غیر ممکن است. زیرا در طول این مدت، احتمال پیش آمدن بیماری، کارهای غیر پیش بینی شده و یا هر چیز دیگری ممکن است.
این یک مسئله طبیعی و عمومی است و شما نباید در مقابل آن جبهه گیری کنید. نکته ای که اهمیت دارد این است که بتوانید به بهترین شکل ممکن برای این اتفاقات طرح جایگزین داشته باشید. یعنی در صورت بروز اتفاقات ناگوار و یا غیر قابل پیش بینی، سریعا نحوه مطالعه و درس خواندن خود را متناسب با شرایط جدید تغییر دهید.
اگر کل زمان درس خواندن خود را بر روی یک نمودار ببرید، متوجه نوسان زیاد آن هم خواهید شد. پس با وجود اتفاقات پیش آمده خونسردی خود را حفظ کنید و دوباره طرح جدید اجرا کنید.
۴- در نظر گرفتن سبک زندگی
هر دانش آموز سبک زندگی شخصی خواهد داشت. این سبک زندگی، می تواند شامل نحوه رفت و آمد به مدرسه یا منزل، سبک خواب، ورزش کردن و یا هر چیز دیگر است. این موارد در زندگی روزانه و یا هفتگی فرد تاثیر زیادی خواهد گذاشت. به نحوی که حتی بر روی ساعات مطالعه شما هم اثرگذار خواهد بود. بنابراین اگر می خواهید یک برنامه ریزی دقیق را بسازید، شرایط زندگی خود را باید در نظر بگیرید. در همین راستا شما دو راه مختلف خواهید داشت.
راه اول حذف کارهای غیر ضروری در زندگی روزمره است. یعنی شما در حهت رسیدن به اهداف خود باید برنامه های غیر ضروری را حذف کنید. راه دوم قبول کردن تمام و یا بخشی از آنها است. به نحوی که بتوانید راه را برای درس خواندن بیشتر خود باز کنید. این موضوع بستگی به خود شما دارد که چه سبک زندگی را انتخاب کنید. اما طبیعتا اگر به دنبال اهداف بزرگ هستید به ناچار باید تغییرات بزرگی را هم در زندگی ایجاد کنید.
۵- برنامه ها را تفکیک کنید
شاید تصور شما از برنامه ریزی به این شکل باشد که تنها با یکبار و به صورت کلی برای چند ماه آینده برنامه ریزی کنید. اما این تصور اشتباه است! یک دانش آموز زمانی موفق خواهد شد که برای قدم به قدم خود طرح و برنامه داشته باشد. برنامه ریزی روزانه، هفتگی، ماهانه و کلی حالت هایی هستند که شما نیاز به طراحی آنها دارید. هر کدام از این موارد برای کسی که قصد درس خواندن به صورت حرفه ای را دارد کاملا لازم است.
فرض کنید که شما در هفته آینده یک امتحان خواهید داشت و برای آن هیچ طرح هفتگی نچیده اید. یعنی تنها را برنامه ریزی ماهانه پیش می روید. در این شرایط اگر بخواهید با همان روال همیشگی درس بخوانید، قطعا یا امتحان را از دست می دهید و یا مطابق با زمانبندی که دارید پیش نخواهید رفت. این همان مشکلی است که به دلیل نداشتن تفکیک در برنامه ریزی ها به وجود می آید.
۶- درس ها را اولویت بندی کنید
یکی از اصولی که هنگام برنامه ریزی باید در نظر بگیرید، اولویت کتاب ها و مباحث است. به طور مثال هنگام طراحی جدول برنامه ریزی هفتگی، دروس مهم معمولا در ابتدای هفته و با تکرار همراه هستند. یعنی دروس با ضرایب بالا مانند زیست شناسی در رشته تجربی، حداقل دو بار در هفته تکرار می شوند. این کار باعث می شود پراکندگی مطالعه خود را به ترتیب میزان اهمیت دروس تنظیم کنید. نه بر اساس حجم کتاب ها و یا موارد دیگر که تاثیر ندارند.
در مثالی دیگر، در رشته ریاضی دروس حسابان و فیزیک بیشترین ضرایب ممکن را دارند. نه تنها موضوع ضرایب، بلکه درس ریاضیات پایه گذار کتاب های فیزیک و شیمی نیز خواهد بود. با در نظر گرفتن این اولویت بندی، شما می توانید ساعات مطالعه خود را بر اساس نیازی که دارید در نظر بگیرید.
۷- برنامه ها را منعطف بسازید
قرار نیست که برای تمام هفته ها و ماه های سال تنها یک برنامه ثابت و بدون تغییر در نظر گرفته شود. بلکه هر هفته و هر ماه شرایط خاص خود را دارد و ممکن است نسبت به دوره قبلی خود حجم مطالعه و منابع درسی متفاوتی داشته باشد. امتحانات میان ترم، پایانی، تعطیلات و یا دیگر موارد موثر خواهند بود. بنابراین شما در هر دوره زمانی که هستید، نیاز به چینش یک طرح جدید خواهید داشت.
به نحوی که به طور کامل برنامه قبلی را در نظر نمی گیرید و تنها به هفته یا ماه جدید نگاه می کنید. یکی از ویژگی هایی که این کار دارد این است که طرح مطالعاتی شما رنگ واقعیت بیشتری به خود می گیرد. یعنی هنگامی که قصد اجرای طرح خود را دارید به هیچ مشکلی بر نخواهید خورد.
۸- یک روتین روزانه منظم بسازید
همه چیز با نظم و انضباط به سرانجام می رسد و شما در اولین قدم خود باید یک روتین روزانه داشته باشید. با این کار به صورت کاملا منظم، مطالعه درس هایی که قبلا زمان بندی کردید را انجام می دهید. اگر روتین روزانه نداشته باشید، هرگز نمی توانید هیچ کدام از پیش بینی ها و یا طرح هایی که ساختید را عملی کنید. برای ساخت روتین روزانه ابتدا به چند چیز مختلف نیاز دارید. این عوامل شامل نحوه رفت و آمد، میزان استراحت و خواب شبانه روزی یا عوامل دیگر باشد.
در هر صورت شما نیاز به اندازه گیری دقیق زمان هر کدام از این موارد خواهید داشت که بتوانید به خوبی آنها را در روتین روزانه خود جای دهید. به طور کلی روتین هر شخصی به سه بخش استراحت، کارهای شخصی و درس تقسیم می شود. بنابراین یک روتین روزانه منظم یعنی به بهترین شکل ممکن این موارد را در کنار هم قرار دهید.
اصول ساخت روتین درسی روزانه
ابتدا سعی کنید زمان برگشتن از مدرسه را بنویسید. یعنی با توجه به مسافت مدرسه، نوع وسیله نقلیه و هر عامل تاثیرگذار دیگر، زمان رسیدن به منزل ثبت می شود. سپس زمان هایی که در طول روز مشغول ورزش و یا کارهای غیر درسی هستید را هم بنویسید. سپس این زمان ها را از مدت زمان ساعت بازگشت از مدرسه تا زمان خوابیدن کم کنید.
به طور مثال فرض کنید که شما ساعت ۲ در منزل هستید و ۲ ساعت هم در طول روز استراحت یا تفریح دارید. در این صورت ۷ ساعت زمان درس خواندن دارید که یک ساعت آن هم استراحت بعد از مدرسه یا صرف شام و غیره خواهد شد.
اصول ساخت جدول هفتگی PDF
ساخت یک جدول هفتگی دارای قواعد و اصول خاص خودش است. شاید حساس ترین و مهم ترین بخش از یک برنامه ریزی را جدول هفتگی تشکیل خواهد داد. تنها با یک اشتباه در برنامه ریزی می تواند همه چیز را به باد دهد. اما زمانی که شما اصول و قواعد مخصوص جدول هفتگی را رعایت می کنید از صحت و تاثیرگذاری آن نیز مطمئن خواهید بود. در همین راستا ما چند نکته طلایی را در بخش زیر به شما خواهیم گفت.
- قبل از هر چیز اتفاقات هفته پیش رو را در نظر بگیرید.
- زمان مطالعه هر درس را به ترتیب اولویتش بنویسید.
- برنامه روزهای آخر هفته را به صورت مجزا می باشد.
- برای هر روز بین ۳ تا ۴ درس قرار دهید
- روزانه یک درس عمومی و حداکثر ۳ درس تخصصی باشد.
- برای روزهای تعطیل یک برنامه مجزا در نظر بگیرید.
- زمان امتحانات سبک جدول هفتگی خود را تغییر دهید.
رعایت موارد فوق اهمیت بسیار زیادی دارد. ریتم و آهنگ درس خواندن شما کاملا به این موضوع بستگی دارد که چطور برای هفته آینده خود طرح می چینید. اگر در ساخت یک جدول هفتگی PDF دچار مشکل شدید، بهتر است که با مشاوره تحصیلی خود ارتباط برقرار کنید.
سبک برنامه ریزی برای امتحانات نهایی
در سال های گذشته اهمیت امتحانات نهایی بسیار بیشتر شده است. دلیل این موضوع، افزایش تاثیر نمرات این امتحانات در قبولی آزمون سراسری است. همین موضوع سبب شده تا اصول برنامه ریزی برای امتحانات نهایی جایگاه ویژه ای پیدا کند. پیشنهاد ما برای این بازه زمانی این است که شما باید دو برنامه تقریبا مشابه را برای آن در نظر بگیرید.
این روش به این صورت است که از ابتدای ماه اردیبهشت تا پایان آن، تمامی درس ها را یک بار مطالعه کنید. این مطالعه باید شامل رفع اشکال، افزایش تسلط بر موضوعات و مطالعه معمولی باشد. به نحوی که در ابتدای خرداد و با شروع فرجه مطالعاتی، شما با سطح بالاتری به نسبت قبل، درس بخوانید.
در واقع شما در اردیبهشت و خرداد، تمامی دروس را مطالعه خواهید کرد. با این تفاوت که یکبار به صورت خودخوان و اختیاری و بار دیگر نیز مطابق با زمانبندی امتحانات مدرسه درس می خوانید. اما در بار دوم قطعا به شکل بهتری مباحث درسی را یاد می گیرید.
اصول درس خواندن در تابستان
در سه ماه تابستان شما چندین و چند گزینه مختلف دارید. از کلاس های سرگرمی گرفته تا رفتن به مسافرت های طولانی یا درس خواندن، گزینه های پیش روی شماست. روحیات و طرز تفکر شما در این زمینه کاملا اثرگذار خواهد بود که چطور به این تعطیلات نگاه می کنید. در قدم اول باید انتظارات خود را از تابستان در نظر بگیرید. یعنی نشان دهید که برای تابستان چه برنامه های تفریحی را مد نظر دارید.
آنها را بر روی یک کاغذ بنویسید. سپس با توجه به پایه تحصیلی خود، یک زمان مطالعه در نظر بگیرید. مهم نیست که پایه تحصیلی شما دوازدهم است یا دهم. چیزی که در این میان اهمیت دارد این است که واقعا چقدر توان درس خواندن در روزهای تابستان را دارید. آن را در سمت دیگر همان کاغذ بنویسید.
حالا زمان هایی که برای تفریحات خود در نظر دارید را بر اساس ساعات روزانه یادداشت کنید. در لا به لای این زمان ها شما می توانید مطالعه داشته باشید. اینکه چقدر مطالعه و یا چقدر تفریحات دارید، کاملا به خود شما بستگی خواهد داشت.
روش ساخت برنامه برای پشت کنکوری ها
وجود مدرسه و مشغول بودن در آن، باعث می شود که شما چندین ساعت از شبانه روز را از دست بدهید. همین موضوع در دراز مدت باعث از دست رفتن حجم مطالعه زیادی خواهد شد. چیزی که در دومین سال شرکت در کنکور وجود ندارد و شما آزادانه در کل ساعات شبانه روز می توانید درس بخوانید. برای همین، روش برنامه ریزی افراد پشت کنکوری تفاوت های زیادی دارد.
به این صورت که شما درگیر امتحانات مدرسه و یا زمان شروع مطالعه آزاد نخواهید بود. پیشنهاد ما استفاده از همان برنامه معمول دوازدهمی ها در روزهای تعطیل می باشد. یعنی فرض را بر این قرار دهید که شما هر روز تعطیل هستید و قصد مطالعه دارید. از زمان بیدار شدن از خواب تا نیمه شب شما می توانید بین ۳ تا ۴ کتاب که شامل یک درس عمومی است را بخوانید.
فقط فراموش نکنید که ممکن است به دلیل عدم رفتن به مدرسه، دچار تنبلی در برنامه های مطالعاتی خود شوید. بنابراین قبل از اینکه این اتفاق رخ دهد باید همیشه انرژی خود را حفظ کنید.
میزان استراحت در طول روز
شاید به کار بردن واژه استاندارد برای تمامی افراد چندان جالب نباشد، اما در هر صورت یک معیار خاص برای این کار وجود دارد. این معیار به ما می گویید که روزانه به طور میانگین چقدر استراحت داشته باشیم؟ اگر شما دانش آموز کنکوری هستید، میزان استراحت ۸ ساعت در طول شبانه روز کافی است. اما برای سایر دانش آموزان، ۹ ساعت استراحت هم کافی خواهد بود. این اعداد تنها یک حالت ایده آل هستند.
یعنی ممکن است که شما ناچار شوید در آستانه برخی از امتحانات، در طول روز حتی ۵ ساعت هم استراحت نکنید. پیشنهاد ما این است که همیشه از این قاعده استفاده کنید و تنها در مواقع ضروری استراحت خود را کمتر کنید. زیرا ریشه بسیاری از مشکلات، کم خوابی است.
مزایای رعایت نکات برنامه ریزی
شاید با خود فکر کنید که چرا تا این حد باید به نکات و قواعد برنامه ریزی پایبند باشیم؟ به احتمال زیاد دوست دارید که دست خود را برای ساخت برنامه درسی آزاد بگذارید. به نحوی که بتوانید آن گونه که می خواهید جدول هفتگی یا ماهانه خود را بسازید. اما در حقیقت این قواعد و اصول هستند که به درس خواندن ما نظم خواهند داد. در اینجا ما چند نمونه از مزایای این کار را به شما معرفی خواهیم کرد.
- مطابق با آخرین تغییرات کنکور مطالعه می کنید.
- افزایش بازدهی درس خواندن با توجه به حجم مطالعه
- چینش کتاب ها مطابق با اولویت ها
- جلوگیری از هدر رفت زمان
یادگیری این اصول، آن قدر مزیت دارد که نمی توان آنها را در چند جمله بیان کرد. در حالت کلی شما با یادگیری این موارد، مطابق با یک حالت ایده آل مطالعه می کنید. به دور از هر گونه اشتباه و یا ساختن حاشیه که مانع درس خواندن با کیفیت شما خواهد شد.
مشاوره و آموزش ساخت برنامه اصولی
در این بخش ما تمام نکاتی که برای ساختن یک برنامه درسی مناسب لازم بود را گفتیم. با این وجود اگر هنوز هم در ساخت این برنامه دچار مشکل بودید، آن را با ما در میان بگذارید. ما مشاوره و آموزش اصول برنامه ریزی درسی را به صورت رایگان در اختیار شما قرار می دهیم. با این کار شما می توانید آینده درسی خود را تضمین کنید. اما به یاد داشته باشید که برای رسیدن به هدف خود باید دارای تلاش و پشتکار قوی باشید.
دیدگاهتان را بنویسید